a1
 
Bunkernummer
A1
Oud Bunkernummer
CA8
Lokatie
Astene
Toegankelijkheid
Schietgaten vrij - toegang nog volledig afgesloten
Aantal kamers
2 achteraan verbonden kamers en een sas
Aantal schietgaten
2
Type geschut
2 x MI
Bijhorende vuurrichting
Zuid - Zuidoosten
Origineel kadastraal perceel waarop de bunker werd gebouwd:
  • Astene, Sectie A, kadastraal perceel 893 (deels)
Meer details over de originele eigenaars en de aktes behorende bij deze bunker:
  • Voor de bouw van de bunker werd een perceel onteigend ter grootte van 1 are 57 ca in de noord-westelijke hoek van een perceel landbouwgrond met een totale grootte van 1 hectare 72 are en 30 ca.
  • Gezien dit onteigende perceeltje direct aansluit bij de Pontstraat, was er geen sprake van permanente of tijdelijke erfdienstbaarheden om enerzijds de bunker ten allen tijde te kunnen bereiken en anderzijds de bunker te kunnen bouwen..
  • Het originele landbouwperceel was eigendom van landbouwer Remigius Van Neste, zelf wonende te Astene.
  • De akte werd verleden op 28 januari 1935 voor de prijs van 2000 BEF.
  • Daarnaast bevatte de akte een clausule zodat de eigenaar nog jaarlijks een intrest van 5% ontving op dit verkoopbedrag, wat neerkwam op een jaarlijkse intrest van 100 BEF.
  • Erfdienstbaarheden, zowel de permanente om de bunker ten allen tijde te kunnen bereiken, als de tijdelijke die standaard werden in de aktes voorzien met een termijn van 8 maanden voor de bouw van de bunker mogelijk te maken, gingen net zoals het uitkeren van toegekende intresten pas in voege, van zodra de eigenlijke werken voor de bouw van de bunker werden aangevat, ongeacht de tijdsperiode die op die manier verstreek tussen aankoop van de gronden en de eigenlijke bouw van de bunker zelf.
Huidige kadastrale perceelnummers van deze bunker:
  • Op actuele kadasterkaarten is de bunker met origineel bijhorende grond nog altijd terug te vinden als een apart perceeltje dat nog altijd het kadasternummer 893a draagt. De rest van het vroegere perceel 893 is nu perceel 893d geworden wat er toch op wijst dat er op de randen hier en daar nog wel wat percelen afgeknabbeld zullen zijn aan de noordkant van de Pennemanstraat..
  • Het perceeltje waar de bunker opstaat, zal in elk geval opnieuw verkocht geweest zijn daar origineel deze onteigende perceeltjes in origine zelfs niet apart waren afgescheiden van de originele percelen waar ze ooit bijhoorden. Gezien dit hier wel degelijk is gebeurd, wijst dit er allicht op herverkoop van het perceeltje met inbegrip van de bunker.

Schets zoals terug te vinden bij originele onteigeningsakte

In dit geval een zeer bleke en moeilijk leesbare schets. Rechts een detail van het grotere perceel met links bovenaan het onteigende perceeltje. Onderaan links een detail van het onteigende perceeltje.

Actueel Kadaster

Een actuele schets van het kadaster. Je ziet op het plan het originele grote perceel 893 dat nu nog het nummer 893d draagt. het perceeltje met de bunker staat er volledig apart in de noorswestelijke hoek als perceeltje 893a. In dit geval staat de bunker er zeer gedetailleerd op.

Luchtfoto Google Earth anno 2019 met op de noordwestelijke hoek nog zeer duidelijk het bunkertje tegen de Pontstraat. Het is er enkel van gescheiden door een gracht. De zuidkant van het originele perceel is duidelijk al serieus verkaveld voor bouwpercelen horende bij de Pennemanstraat.
Routebeschrijving om deze bunker te vinden:
  • Volg in Astene de Pontstaat richting kerk. U kruist de spoorlijn waar origineel As3 op de rechter kant lag. U ziet schuin voor u naast de weg deze bunker liggen op de linker kant.
  • Anno 2019 bij de laatste actualisatie van deze fiche was de bouw van het Sinjorenkot in Astene begonnen. Op deze wijze komt de bunker allicht wat meer ingesloten te zitten tussen bebouwing, wat heden nog niet zichtbaar is..
Localisatie van de bunker op de bunkerlinie:
  • Het is de eerste bunker van de voorlinie beginnend vanaf Astene. Hij sluit meteen aan op de voorlinie op de linker kant van het steunpunt Astene. De dichtstbijzijnde bunker van dit steunpunt was de verdwenen bunker As3 (155 m) die meteen naast de spoorlijn lag, vuurrichting richting Deinze. De eerstvolgende bunker van de voorlinie was de eveneens verdwenen A2 (345 m) waarmee deze bunker in hoek opgesteld was, zodanig dat ze samen een grotere gezichtshoek en vuurbereik hadden.
  • De bunker A1 nam vooral de Pontstraat onder vuur komende uit zuidelijke richting. De verdwenen bunker A2 stond hiermee in hoek opgesteld en richte zijn duivels op de velden aan de westkant van de Pontstraat. Hier liep ook nog een onverharde wegel die mee onder schot werd gehouden.
Structuur van het bunkertje:
  • De bunker bestaat uit twee kamers die achteraan met elkaar verbonden zijn en een toegangssas.
Welke type wapens waren in de bunker opstelbaar + wat waren de schietsectoren:
  • Hij was voorzien voor het opstellen van twee mitrailleurs.
  • Naast de standaardopstelling van Maximmitrailleurs was deze bunker ook nog voorzien voor de opstelling van Hotchkiss- of Coltmitrailleurs.

Omschrijving van het gecamoufleerde bunkertje:

  • De bunker was volledig ommuurd met baksteen.
  • Al het houtwerk was standaard uitgevoerd in Noors rood dennenhout tenzij anders vermeld.
  • Het linker schietgat was gecamoufleerd als een deurgat met een valse houten deur van 1,00m x 2.00m (BxH).
  • Het rechter schietgat voor mitrailleur was gecamoufleerd als een vals raam. Het bevond zich achter luiken openend in 2 richtingen in gegalvaniseerd plaatijzer met daarop houten raamprofielen gekleefd. Elk luik was 0.50m x 1.40m (BxH) groot.
  • Op de linker zijkant gericht op de weg bezat de bunker nog een vals raam. Dit valse raam was eveneens uitgewerkt in gegalvaniseerd plaatijzer met daarop houten raamprofielen gekleefd. Het raam was 1.00m x 1.40m (BxH) groot.
  • Er zijn nog heel veel restanten van de originele ommuring aanwezig bij deze bunker.
  • Op het achtersas draagt de bunker in de baksteencamouflage nog een fraai rond raampje (een ossenoog).
  • Het bunkertje had een zadeldakje opgetrokken in hout en met als dakbedekking rode Boomse dakpannen.
  • Om het bunkertje te betreden was het toegangssas voorzien van enkele in beton gegoten treden.
  • Beneden in dit sas was een sterfputje voorzien.
  • Bij de bunkers met mitrailleurkamer(s) was de toegang tot de eigenlijke gevechtsruimtes van de bunker gescheiden van het sas door middel van een gepantserde metalen deur van 0.86m x 1.82m (BxH) met zonneblinden, omlijsting en luikje voor toegangsverdediging.
  • De eigenlijke toegang bij de inkom was op zijn beurt afgesloten met een metalen traliehekje van 0.90m x 1.82m
  • In elke mitrailleurkamer was daarnaast standaard aanwezig:
    • 3.50 meter etagères met leggers in inlandse eik.
    • Een inlands eiken plankje van 0.32m x 0.12m x 0.06m met ijzeren steunen voor de plaatsing van een kogelpers.
    • 6 zware geschilderde hanghaken voor ophangen materialen in de kamers
    • Een verzinkte hanghaak aan het plafond voor ophangen olielamp (in vredestijd)
    • 1 chardome en chardomeplaat voor de standaard opstelling van een Maximmitrailleur
  • Ventillatiegaten waren aan de buitenzijde aan de bovenzijde afgesloten met een koperen geperforeerde afdekplaat om ingooien van projectielen naar binnen onmogelijk te maken.
  • Het geheel zat verborgen achter een haag, planten en struiken.
  • Het globale uitzicht was dit van een klein hoevetje.

Bouwplannen van de bunker

Terreinschets zoals te vinden bij de bouwplannen van dit bunkertje.

Origineel grondplannetje van deze bunker.
a1
Doorsnede AB horende bij bovenstaand grondplan.
Doorsnede CD bij het grondplan. Deze is genomen door 1 van de mitrailleurkamers en het toegangssas.
Actuele toestand van deze bunker:
  • De bunker is gedeeltelijk vrij, de schietgaten zijn vrij, de eigelijke toegang is nog steeds dichtgemetst.
  • Het betreft nog altijd een zeer fraaie bunker omdat hij nog zeer veel van zijn originele baksteencamouflage draagt.
  • Aan de zijkant van het toegangssas zijn nog restanten aanwezig van nepbaksteentjes met de originele kleuren op.
  • Qua globaal uitzicht betreft het zeker één van de fraaiere nog bestaande bunkers op de linie.
Draagt de bunker nog sporen van de meidagen 40:
  • Er zijn geen directe sporen van strijd. Dit valt ook niet echt te verwachten op dit gedeelte van de bunkerlinie dat eigenlijk ook nooit echte strijd heeft gekend en amper bezet is geweest.
Anekdotes, leuke weetjes en verhalen direct koppelbaar aan dit bunkertje:
  • Deze bunker maakte in maart 2016 jammer genoeg het thema uit van sloop. De bunker zou hebben dienen te verdwijnen voor de aanleg van het project "Sinjoren onder de toren", een project van het plaatselijke OCMW. Bij de plannen zat origineel de sloop van de bunker al mee ingerekend. Er heeft toen onder andere een soort van protest gelopen via mails waarbij toch een 60 verschillende personen en instanties hun grieven lieten horen met de vraag de bunker zeker niet te slopen en mee te integreren binnen het uit te werken project. Dit heeft er gelukkig toe geleid dat de bunker effectief bewaard blijft en op de rand van het project zichtbaar zal blijven langs de Pontstraat, waarvoor dank.
  • Bij de laatste update van deze fiche in juni 2019 waren de grondwerken voorafgaande aan dit project lopende wat ook zichtbaar is op de onderste foto's van deze reportage.
Kostprijsschatting van het toenmalige bunkertje:
  • Op basis van de hoeveelheden toegepast binnen de bouwproject A en B voor gelijkaardige bunkertjes, gecombineerd met de toegepaste basisprijzen zoals in het bestek van bouwproject C terug te vinden, werd een eerste benaderende prijs bepaald voor elk van de bunkertjes. Deze detailprijzen werden daarna herrekent via de regel van 3 op basis van de werkelijke projectprijs zoals terug te vinden in het bestek en de totaalprijs zoals zelf op basis van de gemaakte veronderstellingen, bekomen. Op die wijze moet dit bunkertje ongeveer 57.060,15 Bef gekost hebben.
  • Als men hier nog eens een aantal zaken gaat bijtellen die niet dienden ingecalculeerd te worden door de bouwfirma's maar rechtstreeks werden aangeschaft door de militaire overheid zoals bv chardomes, koepels, ventillatoren,... moet de totale kostprijs ongeveer op 57.560,15 Bef hebben gelegen.
  • Ter info: 1 BEF in 1934 komt ongeveer overeenkomt met een bedrag van 74 BEF (1.84€) in 2013, een "factor 74" dus.

Foto's van deze bunker

Originele Duitse spionagefoto van deze bunker - kort voor meidagen '40

Kort voor de meidagen '40. In het Duitse Denkschrift stond nog deze mooie foto van een gecamoufleerde bunker van Bruggenhoofd Gent. Dit is 100% zeker alhoewel sommigen beweren dat dit zelfs geen bunker zou zijn,de bunker A1. U ziet duidelijk het valse raam op de zijkant. Links vooraan zit het oreillon. Hij had een pannendak. Het terrein is gescheiden van de Pontstraat met een vrij brede gracht. De schelf van een boerderij op de achtergrond is heden ook nog aanwezig op de achtergrond bij deze bunker.

Oudere foto, allicht jaren '80 - Collectie Georges Antheunis

Allicht eind jaren '80. Dit is eveneens deze bunker, allicht daterend van eind jaren '80. Heel duidelijk ziet u achteraan de stal of schelf die ook op de vorige foto zichtbaar is. Het enige wat de gelijkenis met de eerste foto tegenspreekt is dat het venster op de linker zijkant verder naar de achterkant van de muur blijkt te zitten. Dit is echter misleidend daar de achterhoek in baksteen hier ontbreekt. In realiteit moet men hier zeker nog een een meter baksteen zijmuur bijdenken. (Foto: Collectie G. Antheunis)
Enkele oudere foto's van deze bunker anno 1990 - 1995 - Collectie Guido De Jong - Simon Stevin Stichting
Anno 1995. Opnieuw wordt alles wat bij voorgaande foto's reeds gezegd werd over de gelijkenis met de originele foto nog eens bevestigd. (Foto: Collectie G. De Jong - Simon Stevin Stichting)
Anno 1995. Achterzijde van de bunker toen nog volledig op een weiland staande. (Foto: Collectie G. De Jong - Simon Stevin Stichting)
Anno 1995. Achterzijde met het nog steeds afgesloten toegangssas. (Foto: Collectie G. De Jong - Simon Stevin Stichting)
Eerste eigen prospectie in 2006 - wel met beperkt regen op de lens
Zicht op de achterkant van de bunker anno 2006 zoals men hem te zien krijgt als men Astene uit rijdt op de linker kant van de weg meteen na de spoorweg. Ook toen stond hij op een weiland links van de weg. Af en toe werd dit wel eens een maisveld en is het zicht op de bunker natuurlijk heel wat beperkter.
Het ossenoog op de achterzijde van het toegangssas.
Rechter zijkant met het toegangssas
Detail van nog dichtgemetste toegangssas.
Mooie restanten van nepbaksteentjes gecementeerd op de zijkanten van het toegangssas, nog in de originele camouflagekleuren.

 

Vooraanzicht.

 

Detail van het linker schietgat, ooit gecamoufleerd als een valse deur.
Binnenzicht door ditzelfde schietgat. Aan de binnenzijde lijkt het bunkertje gedeeltelijk ontdaan van het ijzerwerk.
Detail van het tweede schietgat verstopt achter een vals raam.
Binnenzicht door dit tweede schietgat dat aan de binnenzijde wel wat verstopt zit door rommel die natuurlijk jammer genoeg niet opruimbaar is omdat de bunker nog altijd volledig is afgesloten aan de toegang.
Enkele bijkomende fraaie foto's, allen van rond 2010 door meer professionele fotografen
Zicht op de achterkant van de bunker anno 2010. Toen stond hij tussen de mais. (Foto: M. Demoor)
Detail valse raam op linker zijkant (Collectie Oswald Pauwels)
Voor- en linker zijaanzicht. (Collectie Oswald Pauwels)

 

Vooraanzicht. (Collectie Oswald Pauwels)
Vooraanzicht en rechter zijkant. (Collectie Oswald Pauwels)
Achterzijde en toegang tussen de mais. (Foto: M. Demoor)
De situatie anno 2019 met de start van de bouw van het Sinjorenkot, een OCMW project
Het bunkertje, anno 2019 ingesloten tussen de aanleg van bijkomende wegenis.
Het bunkertje met links de Pontstraat.
Anno 2019. Sfeerfoto van dit toch intacte gevalletje langs de weg te Astene.
 
Vorige (As8)
Volgende (A2)
Volgende (A2)