se1
 
Bunkernummer
Se1
Oud Bunkernummer
ES1
Lokatie
Semmerzake
Toegankelijkheid
Volledig vrij
Aantal kamers

2 kamers achteraan verbonden en een sas

Aantal schietgaten
2
Type geschut
2 x MI
Bijhorende vuurrichting
Zuid en Zuid Zuidoostelijk
Origineel kadastraal perceel waarop de bunker werd gebouwd:
  • Semmerzake, Unieke Sectie, kadastraal perceel 572d (gedeeltelijk).
Meer details over de originele eigenaars en de aktes behorende bij deze bunker:
  • Voor de bouw van de bunker werd slechts een beperkt perceeltje van 1 are 38 ca onteigend van een groter, zeer onregelmatig qua grenzen, perceel bos. Het onteigende perceeltje lag zelfs niet op de rand van het perceel maar was er op de zuidwest kant gewoon uitgenomen.
  • Omdat het onteigende perceel niet direct verbonden was met de openbare weg, werd een permanente erfdienstbaarheid voorzien om het ten allen tijde te kunnen bereiken. Dit verliep over een zone van 2 meter breed. Dit verliep binnen deze zelfde akte vanuit het verlengde van de oprit zuidelijk van de nu nog bestaande woning (andere eigenaar) over een strook van 11.25 meter lang, niet zo specifiek omschreven vanaf de zuidwestelijke hoek van het perceel bos 572d. De erfdienstbaarheden kwamen dus uit aan de voorzijde van de bunker, ter hoogte van de schietgaten.
  • Om de bunker te kunnen bouwen werd deze zelfde zone van 2 meter breed nog eens voor een periode van 8 maanden bijkomend verbreed tot een zone van 5 meter breed en gemiddeld zo een 16 tal meter lang vanaf het uiteinde van de oprit van het perceel 572d. Dit verliep nog zuidelijk van d eerder gemelde permanente erfdienstbaarheid.
  • Het originele perceel bos waaruit in dit geval werd onteigend en waarop zowel een beperkte tijdelijke als permanente erfdienstbaarheid opzaten, was eigendom van Mevr Palma Ceuterick, weduwe van Mr Wilfried De Clippele. Zelf was ze zonder beroep en woonachtig te Gavere.
  • De akte hiervoor werd verleden op 18 maart 1935 voor een totaalprijs van 875 BEF.
  • Daarnaast bevatte de akte een bijkomende clausule om jaarlijks op dit bedrag een intrest toe te kennen van 5%, of dus 43.75 BEF.
  • Voor deze onteigening is er wel nog bijkomend een merkwaardig iets. Er is namelijk geen 2e akte terug te vinden voor zowel een stuk tijdelijke als permanente erfdienstbaarheid over het toen ook reeds bebouwde perceel 415. Deze zouden volgens de schetsen zuidelijk van de reeds bestaande woning op het perceel 415 moeten verlopen hebben, eveneens 2 meter en tijdelijk 5 meter breed met een lengte van 28.50 meter. Dit perceel 415 stond bekend als bouwgrond en betrof de oprit van de woning die nu nog westelijk van de bunker is gelegen. Dit perceel was origineel eigendom van Mr Oscar Schoenmakers, arbeider te Semmerzake.
  • Dat hiervoor geen akte terug te vinden is, kan 2 redenen hebben. Een eerste mogelijkheid is dat deze nooit via de weg van onteigeningen is tot een akkoord gekomen om deze toe te laten langs over de oprit van zijn woning. In dat geval zal dit afgehandeld zijn via een gerechtelijk akkoord en zal hier inderdaad nooit een echte akte van opgesteld zijn. Een tweede mogelijkheid is dat de erfdienstbaarheden voor deze bunker uiteindelijk nooit zo zijn uitgevoerd en deze misschien ook zijn verlopen via bestaande wegels die wel degelijk zijn toegepast voor de bouw en erfdienstbaarheden van de bunkers Se2 en Se3. In dat geval zou het kunnen zijn dat deze akte achteraf ondanks dat hij wel degelijk op de lijst van percelen bij deze bunker is vermeld, nooit werd opgesteld.
  • Erfdienstbaarheden, zowel de permanente om de bunker ten allen tijde te kunnen bereiken, als de tijdelijke die standaard werden in de aktes voorzien met een termijn van 8 maanden voor de bouw van de bunker mogelijk te maken, gingen net zoals het uitkeren van toegekende intresten pas in voege, van zodra de eigenlijke werken voor de bouw van de bunker werden aangevat, ongeacht de tijdsperiode die op die manier verstreek tussen aankoop van de gronden en de eigenlijke bouw van de bunker zelf.
Huidige kadastrale perceelnummers van deze bunker:
  • Het origineel ooit onteigende perceeltje van 1 are 38 ca kreeg na het onteigenen geen nieuw index toegekend. Dit is blijkbaar wel degelijk later wel gebeurd. Het perceeltje staat nog altijd apart op het kadaster als perceeltje 572f, inclusief de er op gebouwde bunker. Het resterende perceel 572 (waar allicht ondertussen nog wel kleine stukjes afgekoppeld zijn), is nu perceel 572g geworden.
  • Het valt dus eigenlijk wel op at het perceeltje met de bunker nooit opnieuw is samengevoegd met het originele perceel 572, nu 572g. Het perceeltje zou desondanks wel degelijk opnieuw door de huidige eigenaars van de rest van het bos teruggekocht zijn en niet meer te koop staan.
Onteigeningsschets zoals terug te vinden bij de akte van deze bunker. Het zwarte rechthoekje is waar de bunker staat met links ervan, de Grotenbroekstraat. Merk op hoe weinig bebouwing er te bespeuren valt rondom de bunker.
Dit is een detail van bovenstaande schets met heel duidelijk de bijhorende erfdienstbaarheden. Links heb je het perceel 415 dat reeds bebouwd was. De erfdienstbaarheden zouden officieel over de oprit van dit domein lopen. Van dit gedeelte van de erfdienstbaarheden is geen akte terug te vinden. Het gedeelte rechts van de verticale lijn maakt deel uit van de onteigeningsakte van de bunker zelf.

Actuele kadasterschets met duidelijk onderaan links op perceel 572d dit bunkertje nog op. Op deze zelfde schets staan ook nog duidelijk de 2e zware kanonbunkers voor 75 mm veldgeschut getekend. Zeer centraal zie je op perceel 574h Se3 liggen (fout gepositioneerd). Se2 ligt dan nog iets noordoostelijker op perceel 575h².

Ook oriëntieert men het bunkertje op het kadaster verkeerd van hoe het op het terrein is ingepland.

Luchtfoto Google Earth anno 2007. Zo goed als centraal op de foto tegen de woning dwars gericht tegen de de Grotenbroekstraat, ziet u Se1 rechts ervan. Hogerop in het bos ligt Se3. Merk op dat deze op het kadaster te westelijk gesitueerd is. Hij ligt een gans stuk hogerop de heuvel, bijna zuidelijk van de op de luchtfoto ook maar toch heel wat moeilijker te ziene bunker Se2. De woningen die er daar nog bijstaan zijn heden gesloopt.
Routebeschrijving om deze bunker te vinden:
  • Deze bunker is het gemakkelijkst te zien op de zijkant in het bos vanaf de Grotenbroekstraat komende van de Aalbroekstraat. U ziet hem staan achter de omheining van een achtertuin van een woning.
  • Vermijd het terrein achter de omheining te betreden. U bevindt zich daar op privéterrein. Respecteer de privacy aub.
Localisatie van de bunker op de bunkerlinie:
  • Het is een voorliniebunker op de linker zijkant van steunpunt Semmerzake, tussen Se12 en Se4. Hij ligt praktisch aan de voet van de heuvel waarop de twee zware bunkers Se2 (105 m) en Se3 (140 m) gebouwd zijn. Deze twee zware bunkers liggen in feite in tweede linie op de voorlinie gepositioneerd met zicht op de Schelde.
  • Ondanks de bunker twee schietgaten heeft in dezelfde richting maken deze onderling toch een beperkte hoek met elkaar waardoor ze samen toch wel een ruimer schootsveld hadden.
  • Het schootsveld was enerzijds de Grotenbroekstraat komende vanaf zuidelijke richting en de flank van de helling zuidelijk van de bunker tussen Grotenbroekstraat en de Aalbroekstraat. Doordat hij sowieso al iets verder achteruit gelegen is van de weg, ligt hij omwille van de helling van het terrein automatisch ook al wat hoger boven de weg en de bestaande woning tegen de weg uit. Daarnaast dien je niet te vergeten dat er toen nog totaal geen sprake was van al de huizen die nu zuidelijk van de bunker te vinden zijn. Het schootsveld zal in elk geval veel vrijer geweest zijn dan dat dit nu het geval zou zijn.
Structuur van het bunkertje:
  • De bunker heeft twee mitrailleurkamers achteraan met elkaar verbonden en een sas.
Welke type wapens waren in de bunker opstelbaar + wat waren de schietsectoren:
  • De bunker was standaard voorzien voor de opstelling van Maximmitrailleurs. Daarnaast was hij eveneens voorzien om Hotchkiss- of Coltmitrailleurs te kunnen opstellen.
  • Het betreft wel een van de weinige bunkers met in die gevallen kleine pootjes van amper 25 cm in plaats van standaard 55 cm. Voorlopig heb ik nog maar 7 bunkertjes weten terug te vinden op de linie met deze kleine pootjes. Dergelijke pootjes maken dat de schutter zeker zijn mitrailleur zittend moet hebben bediend.
  • De schietgaten zitten in praktijk lager dan getekend op de plannen. Dit zal samenlopen met de kleine betonnen sokkels naast de schietgaten.

Omschrijving van het gecamoufleerde bunkertje:

  • Volledig ommuurd met baksteen.
  • Al het houtwerk was standaard uitgevoerd in Noors rood dennenhout tenzij anders vermeld.
  • De luiken voor de schietgaten alsook de bijkomende valse ramen waren uitgewerkt als gegalvaniseerde metalen platen waarop langs de buitenzijde houten raamprofielen waren gekleefd om het geheel nog explicieter het uitzicht van echte ramen te geven.
  • De beide schietgaten voor de mitrailleur zaten verborgen achter telkens 2 luiken openend in 2 richtingen van elk 0.50m x 1.40m (BxH).
  • Daarnaast was de bunker ook nog voorzien van een mooi vals raam op de linker zijkant. Dit was dan identiek uitgewerkt met dit verschil dat dit was opgebouwd op een gefixeerd gegalvaniseerde metalen plaat van 1.00m x 1.40m (BxH)
  • Er zijn echter maar weinig restanten van baksteencamouflage terug te vinden langs de bereikbare kanten van de bunker (achterzijde en rechter zijkant met de toegang). Aan de voorzijde en de linker zijkant (zeer moeilijk bereikbaar) zijn er echter nog fraaie restanten terug te vinden met onder andere het ooit aanwezige valse raam op de linker zijkant.
  • Het bunkertje was voorzien van een zadeldak dat was opgetrokken in hout en als dakbedekking rode Boomse dakpannen had.
  • De toegangsput was uitgemetst in baksteen met een bodem in beton waarin een sterfput met metalen rooster was voorzien.
  • Bij de bunkers met mitrailleurkamer(s) was de toegang tot de eigenlijke gevechtsruimtes van de bunker gescheiden van het sas door middel van een gepantserde metalen deur van 0.86m x 1.82m (BxH) met zonneblinden, omlijsting en luikje voor toegangsverdediging.
  • De eigenlijke toegang bij de inkom was op zijn beurt afgesloten met een metalen traliehekje van 0.90m x 1.82m
  • In elke mitrailleurkamer was daarnaast standaard aanwezig:
    • 3.50 meter etagères met leggers in inlandse eik.
    • Een inlands eiken plankje van 0.32m x 0.12m x 0.06m met ijzeren steunen voor de plaatsing van een kogelpers.
    • 6 zware geschilderde hanghaken voor ophangen materialen in de kamers
    • Een verzinkte hanghaak aan het plafond voor ophangen olielamp (in vredestijd)
    • 1 chardome en chardomeplaat voor de standaard opstelling van een Maximmitrailleur
  • Ventillatiegaten waren aan de buitenzijde aan de bovenzijde afgesloten met een koperen geperforeerde afdekplaat om ingooien van projectielen naar binnen onmogelijk te maken.
  • Het globale uitzicht was dit van een kleine woning op de rand van een bos.
Terreinschets zoals te vinden bij de bouwplannen.
Grondplan van deze bunker. Beide schietgaten kijken beperkt van elkaar weg zodat ze samen wel een groter schootsveld bereiken. Ook had het bunkertje geen oreillon.
se1
Dwarsdoorsnede AB bij bovenstaand grondplan. De kruisjes centraal op de achtermuren zijn de centers van de schietgaten. Deze zijn in praktijk lager uitgevoerd dan hier getekend.
Langsdoorsnede CD bij bovenstaand grondplan.
Actuele toestand van deze bunker:
  • Het is zeker ook heden nog een uniek bunkertje. Zeker door het feit dat zijn schietgaten licht afwijken van elkaar. Daarnaast heeft de bunker ook zeker nog leuke restanten van originele camouflage op de moeilijk bereikbare voorzijde en linker zijkant.
  • Wel is dit een bunker, zeker nadat het gebruik van sproeistoffen sterk aan banden werd gelegd, sommige periode van het jaar amper tot niet meer bereikbaar. Ook wordt hij hierdoor steeds moeilijker zichtbaar en geraakt hij totaal overgroeid.
Draagt de bunker nog sporen van de meidagen 40:
  • De bunker draagt voor zover dit al is kunnen nagaan omwille van de moeilijk bereikbaarheid, geen directe sporen van strijd.
Anekdotes, leuke weetjes en verhalen direct koppelbaar aan dit bunkertje:
  • Allicht is tijdens de meidagen 40 de bunker nooit bezet geweest door 2 mitrailleurs zoals hij voorzien was. Vooral in deze regio had men zwaar te kampen met te weinig beschikbare resterende mitrailleurs zodat de meeste 2 kamers mitrailleurbunkers maar werden bezet met 1 mitrailleur en het andere schietgat werd verdedigd met standaard mausergeweren.
Kostprijsschatting van het toenmalige bunkertje:
  • Op basis van de hoeveelheden toegepast binnen de bouwproject A en B voor gelijkaardige bunkertjes, gecombineerd met de toegepaste basisprijzen zoals in het bestek van bouwproject E terug te vinden, werd een eerste benaderende prijs bepaald voor elk van de bunkertjes. Deze detailprijzen werden daarna herrekent via de regel van 3 op basis van de werkelijke projectprijs zoals terug te vinden in het bestek en de totaalprijs zoals zelf op basis van de gemaakte veronderstellingen, bekomen. Op die wijze moet dit bunkertje ongeveer 57.566,76 Bef gekost hebben.
  • Als men hier nog eens een aantal zaken gaat bijtellen die niet dienden ingecalculeerd te worden door de bouwfirma's maar rechtstreeks werden aangeschaft door de militaire overheid zoals bv chardomes, koepels, ventillatoren,... moet de totale kostprijs ongeveer op 58.066,76 Bef hebben gelegen.
  • Ter info: 1 BEF in 1934 komt ongeveer overeenkomt met een bedrag van 74 BEF (1.84€) in 2013, een "factor 74" dus.
Algemene foto's uit de oude doos (voor 2006 - chronologisch)
Het bunkertje, anno 1995. Toen lag het nog vrij goed zichtbaar op de rand van een bebost terrein. Het was toen ook nog niet zo sterk overwoekerd dan het heden ten dage terug te vinden is. Deze foto is genomen uit de achtertuin van de woning er kort tegen. (Foto: Collectie G. De Jong - Simon Stevin Stichting)
Beschrijvende foto's van het bunkertje
Vanaf hier krijgt u een reeks foto's vanaf 2006 tot 2017 te zien. Probleem met deze bunker is dat hij grote stukken van het jaar amper fotografeerbaar is. De ene keer is dit beter zichtbaar, de andere keer dat. Dit is een zicht op het bunkertje achter de omheining in de tuin van deze woning anno 2006. De oprit van de woning moet ook de originele erfdienstbaarheid voor deze bunker geweest zijn volgens de bestaande akte. Doordat de eigenaar van het bos door nieuwe boswetgeving totaal niet meer mag sproeien wordt het bos stilletjes aan minder en minder toegankelijk. Wilde bramen en netels krijgen stilletjes aan de overhand over het ganse terrein en deze bunker.
Wanneer je via de woning van de eigenaar het terrein betreedt, krijg je de bunker als volgt te zien in de verte. Deze foto is genomen vanaf de voet van de Tumulusheuvel waarop ook de bunker Se3 is gebouwd. Beide bunkers liggen in ditzelfde bosje.
Achterkant van de bunker met rechts het uitstekende toegangssas. Sommige momenten van het jaar is deze toegang bijna niet meer te bereiken.
Dit is de hoek van voorzijde met de schietgaten en de rechter zijkant totaal ontoegankelijk.
Vooraanzicht met het rechter schietgat. Het linker schietgat is niet echt te zien doordat beide schietgaten beperkt afwijken qua vuurrichting ten opzichte van elkaar. Ook heeft de bunker geen oreillon. Het is dan ook zeker een uniek gevalletje op de linie te noemen.
Detail op de nog fraaie originele kleuren aan de binnenzijde van dit schietgat. Allicht de blauwe tinten omdat dit schietgat was gecamoufleerd als een vals raam.
Zicht op het linker schietgat.
Detail van dit tweede schietgat met identieke kleurtinten.
De linker zijkant van de bunker die ook beperkt zichtbaar is vanaf de Grotenbroekbroekstraat. Deze zijde heeft nog beperkt baksteencamouflage met zelfs de restanten van een vals raam.
Linker zijkant en achterkant van de bunker met het uitstekende toegangssas.
Detail van de toegang van de bunker. Hier merk je ook wel een scherpere hoek tussen sas en bunker omwille van de beperkte hoek die de bunker kent door de onderling afwijkende vuurrichting van de 2 schietgaten ten opzichte van elkaar.
Rechts naast de toegang zit een in een rondje in het beton gehakt nummer 66. De functie van die nummers is nog altijd niet 100% duidelijk maar het meest waarschijnlijk is dat het gekoppeld is aan een latere poging van wederverkoop van deze bunkers door het kadaster.
Ook deze bunker was origineel wel serieus breed dichtgemetst, meer specifiek 7 halve bakstenen dik... Opvallend zijn in dit geval ook toch opnieuw de lichtgroene camouflagetinten op de zijmuur en achtermuur van het sas. Allicht om de witte kleur van het pleisterwerk iets of wat aan het zicht te onttrekken.
Het toegangssas vanaf de 1e mitrailleurkamer.
Binnenzicht op de van buitenaf geziene linker mitrailleurkamer (waar het sas in toekomt). Deze bunker heeft wel degelijk de lage pootjes voor een eventuele opstelling van een Hotchkiss- of Coltmitrailleur gekregen. Ook zit het schietgat vrij laag in de muur. Dit lagere schietgat heeft allicht ook te maken met de helling van het terrein. Als hier het schietgat te hoog wordt gepositioneerd, zou men voortdurend te fel naar beneden moeten richten om doel te kunnen treffen.
Gang tussen beide mitrailleurkamers. De tweede kamer is vrij rommelig en gevuld met afsluitingsmateriaal. Beide bunkers op het terrein zijn gebruikt als geitenstallen.
Zicht op de tweede mitrailleurkamer met bijhorend schietgat.
Beide kamers hebben nog hun originele plafondhaakjes voor het bevestigen van olielampen (in vredestijd). Ten tijde van oorlog mochten deze zeker hier niet bevestigd worden omdat ze het schietgat zichtbaar zouden maken van buitenaf. In die gevallen diende verlichting vooraan in de hoeken van de bunkerkamers gezet te worden.
 
Terug naar (Se13)
Volgende (Se2)
Volgende (Se2)